تغییرات آب و هوایی چه تاثیری بر موجودات میگذارد؟
تاریخ انتشار: ۱۴ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۰۷۷۵۸
همزمان که تغییرات آب و هوایی جهان ما را متحول میکند تاثیرات آن به طور نابرابر احساس میشود، به طوری که برخی از حیوانات برای بقا تلاش میکنند و برخی دیگر راههایی برای غلبه بر چالشهای ناشی از آن پیدا میکنند اما چه حیواناتی میتوانند از این بحران جهانی جان سالم به در ببرند؟
جووانی استرونا، بومشناس و استادیار سابق دانشگاه هلسینکی که اکنون محقق کمیسیون اروپا است، میگوید: این پدیده تحت عنوان «برندگان و بازندگان تغییرات آب و هوایی» توصیف میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بنابراین کدام حیوانات برنده خواهند شد و در شرایط افزایش دما، خشکسالی و از دست دادن زیستگاه چگونه زندگی خواهند کرد؟
هیچ شکی نیست که تنوع زیستی زمین در اثر تغییرات آب و هوایی و تخریب زیستگاه مورد تهدید قرار دارد. در سال ۲۰۲۲، صندوق جهانی حیات وحش گزارش سیاره زنده را منتشر کرد که کاهش ۶۹ درصدی فراوانی نسبی گونههای تحت نظارت را از سال ۱۹۷۰ نشان میداد. در حال حاضر، یک میلیون گونه در سراسر سیاره ما با خطر انقراض مواجه هستند. شواهد فزایندهای وجود دارد که نشان میدهد زمین در حال تجربه ششمین انقراض جمعی خود است.
تغییرات اقلیمی تحت روشهای پیچیدهای که به هم مرتبط هستند به افزایش خطر انقراض کمک میکند. برخی از این روشها هنوز ناشناخته باقی ماندهاند. این تغییرات به طور مستقیم با ایجاد پدیدههای آب و هوایی شدید، مانند طوفان و با افزایش دما یا کاهش بارندگی فراتر از آستانهی تحمل یک گونه برای زنده ماندن و همچنین با کوچک شدن زیستگاههای کلیدی که حیوانات به آنها وابسته هستند بر جمعیت گونهها تاثیر میگذارند.
همانطور که تحقیقات استرونا نشان داده، تغییرات آب و هوایی همچنین میتواند اثرات غیرمستقیمی داشته باشد. او و تیمش چندین مدل از زمین ساختند که شامل بیش از ۱۵ هزار شبکه غذایی برای نشان دادن ارتباط هزاران گونه مهرهدار زمینی است. سپس سناریوهای مختلف تغییر اقلیم و کاربری زمین را در این زیستبومها شبیه سازی کردند.
شبیهسازیهای آنها نشان داد زمانی که تغییرات آب و هوایی به طور مستقیم باعث از بین رفتن یک گونه میشود، چندین گونه دیگر نیز که برای غذا، گردهافشانی یا سایر خدمات اکوسیستمی به آن گونه وابسته بودهاند، از بین میروند. این پژوهش پیشبینی میکند که این اثر دومینو وار که با عنوان «انقراض همزمان» شناخته میشود، باعث کاهش تنوع گونههای مهرهداران در زمین در پی تغییرات آب و هوایی پیشبینیشده خواهد شد. به گفته استرونا، از آنجایی که این مطالعه تاثیر تغییر آب و هوا بر جوامع حشرات یا گیاهان را مدلسازی نکرده، این یافتهها احتمالاً خوشبینانه هستند.
پیچیدگی روابط عظیم میان حیوانات در اکوسیستمهای طبیعی به همراه عدم اطمینان در مورد چگونگی تغییرات شدید آب و هوا بررسی این نوع دادهها و تعیین دقیق اینکه کدام حیوانات با گرم شدن جهان بهتر از سایرین عمل خواهند کرد را دشوار میکند. با این حال، تحقیقات استرونا یک روند کلی را نشان داد. او توضیح میدهد: ما دریافتیم که گونههای بزرگتر و گونههایی که در سطوح تغذیهای بالاتر در زنجیره غذایی قرار دارند تحت تاثیرات نامطلوب بیشتری قرار خواهند گرفت.
بنابراین حیواناتی که موقعیتهای پایینتری در زنجیره غذایی دارند، مانند حشرات یا جوندگان، ممکن است در دنیای گرمتر زندگی بهتری داشته باشند.گونههای بزرگتر تولید مثل کندتری دارند و این سرنخ دیگری است که محققان آن را به آسیبپذیری در مقابل تغییرات آب و هوایی مرتبط دانستهاند.
مطالعه جدید دیگری که در مجله «Global Change Biology» منتشر شده ، به بررسی ۴۶۱ گونه جانوری در شش قاره پرداخت و اثرات مخرب استفاده از خشکیهای زمین و تغییرات دما را بر جمعیت آنها تحلیل کرد. گونزالو آلبالادجو روبلز(Gonzalo Albaladejo Robles)، نویسنده ارشد این مطالعه، زیستشناس حفظ منابع طبیعی در کالج دانشگاهی لندن میگوید: آنچه در مطالعه خود دریافتیم این است که گونههایی که واقعا سریع تولید مثل میکنند، در بهرهبرداری از زیستگاههای جدید عملکرد خوبی دارند. آنها انرژی را دریافت و تولید مثل میکنند.
تولید مثل سریعتر ممکن است برای گونههایی که در شرایط آب و هوایی متغیر زندگی میکنند، مفید باشد زیرا آنها با تغییر زیستگاه سازگارتر هستند. آلبالادجو روبلز توضیح داد که چرخههای تولید مثل سریع به این گونهها فرصتی برای زنده ماندن میدهد. در همین حال، حیواناتی که تولید مثل کندتری داشتند روندی معکوس را در این مطالعه نشان دادند و جمعیت آنها با تغییر دما و زیستگاه کاهش یافت.
سایز موجودات نیز یکی عواملی است که میتواند بر علیه گونهها عمل کند. آلبالادجو روبلز گفت، برای مثال، حیوانات بزرگتر ممکن است بیشتر تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی قرار بگیرند زیرا آنها معمولاً به بخشهای بزرگتری از زیستگاه و همچنین غذای بیشتری نیاز دارند که به راحتی توسط تغییرات آب و هوایی تحت خطر قرار میگیرد.
آلبالادجو روبلز گفت: اگر شما یک فیل باشید، به احتمال زیاد نسبت به سایر گونههای کوچکتر که به منابع کمتری نیاز دارند، نسبت به خشکسالیهای شدید و همچنین جنگلزدایی حساستر خواهید بود. بهطور کلی، احتمال بیشتری وجود دارد که گونههای کوچک در نتیجهی تغییرات ناشی از فعالیتهای انسان، مانند تغییرات آب و هوا و تغییر کاربری زمین، جان سالم به در ببرند.
گونههایی که رژیم غذایی خاص دارند مانند پانداها و کوالاها نیز ممکن است تحت تاثیر تغییرات محیطی در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند. در مقابل، رژیم غذایی گسترده موجودات همهچیزخوار، مانند کلاغها و راکونها، طیف وسیعی از غذاها را در اختیار آنها قرار میدهد تا در صورت ناپدید شدن یک منبع غذایی، از منابع دیگر استفاده کنند.
توانایی مهاجرت و سازگاری با زیستگاههای مختلف نیز میتواند حیوانات را در برابر آینده نامعلوم بیمه کند. به عنوان مثال، بسیاری از موجوداتی که فقط در عرضهای جغرافیایی یخ زده یا صخرههای مرجانی میتوانند زنده بمانند، مواردی که در اثر گرم شدن مداوم کاهش مییابند، با خطرات بیشتری روبرو هستند. تحقیقات همچنین شواهدی را کشف کرده است که نشان میدهد حیواناتی مانند طوطی، خفاشها و حشرهخوارها در طول نسلها تغییر شکل میدهند و منقار، بالها و دمهای بزرگتری به دست میآورند که به آنها کمک میکند در شرایط آب و هوایی گرم به طور موثرتری خنک و سازگارتر شوند.
همه اینها نشان میدهد که حیواناتی که در برابر تغییرات زیستگاه و دما انعطافپذیرتر هستند، به احتمال زیاد در جهان گرمتر رشد میکنند. برای به دست آوردن سرنخهایی در مورد اینکه کدام گونهها در آینده ممکن است جان سالم به در ببرند، کافی است نگاهی به گونههایی بیاندازید که تولید مثل سریعی دارند و در نامناسبترین زیستگاههای سیاره ما یعنی شهرها حضور دارند. این موجودات شامل سوسکها، موشها، کلاغها، کبوترها و برخی از شکارچیان، میمونها و راکونها میشوند.
البته چنین سناریویی با این فرض است که ما به سطوح فاجعهبار گرمایی که فراتر از تحمل این گونهها است، نرسیم.
اگر گرما فراتر از آن برود، جهانی را خواهیم دید که پر از موجودات سختجانی همچون خرسهای آبی است. این موجودات کوچک میتوانند به حالت خواب زمستانی بروند که تقریباً به طور کامل متابولیسم آنها را متوقف میکند و آنها را قادر میسازد تا سرمای شدید منفی ۱۹۶ درجه سانتیگراد و گرمای ۱۵۰ درجه سانتیگراد را تحمل کنند.
با این وجود، براساس برخی از تحقیقات پیشین استرونا، بدنهای به ظاهر غیرقابل تخریب آنها نیز محدودیتهایی دارد. این مطالعه که در ژورنال «Scientific Reports» منتشر شده است، چگونگی عملکرد خرسهای آبی در سرما و گرمای شدید را به تنهایی شبیهسازی میکند. این تحقیق نشان داد که خرسهای آبی میتوانند در برابر دمای به شدت بالا و پایین جان سالم به در ببرند. اما زمانی که محققان ارتباط گونههای دیگر که بر اکوسیستم خرسهای آبی تاثیر دارند در نظر گرفتند، متوجه شدند که خرسهای آبی تحت دماهای به شدت بالا آسیبپذیر هستند و جوامع آنها کاهش مییابد.
استرونا اظهار کرد: خرسهای آبی به خودی خود بسیار مقاوم هستند، اما برای زنده ماندن به گونههای دیگر نیاز دارند.
به جای اینکه به زنده ماندن برخی گونهها هنگام تغییرات آب و هوایی امید داشته باشیم، باید از کل اکوسیستمها محافظت کنیم. کارشناسان میگویند که این به معنای کاهش گرمایش هوا با کاهش مصرف سوختهای فسیلی، محدود کردن تخریب زیستگاهها و کاهش تاثیر سایر فعالیتهای انسانی بر حیات وحش است.
این پیشبینیها میتوانند با ایجاد تمرکز بر حیوانات آسیبپذیری که به توجه فوری ما نیاز دارند کمک کننده باشند.
استرونا گفت: تصور من این است که بازندهها بسیار بیشتر از برندگان خواهند بود و در نهایت، ممکن است ما نیز جزو این بازندگان باشیدر کنار تحقیقاتی مانند تحقیقات اخیر که زیستگاههای در معرض خطر را شناسایی میکنند میتوانیم فعالانه از کل اکوسیستمهایی که گونهها را به هم مرتبط نگه میدارند، محافظت کنیم.
استرونا افزود: شاید برندگانی وجود داشته باشند. اما به نظر من آنچه مهم است، توازن خالص است. او گفت: تصور من این است که بازندهها بسیار بیشتر از برندگان خواهند بود و در نهایت، ممکن است ما نیز جزو این بازندگان باشیم.
منبع:لایو سانس
باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی کلينيکمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: تغییرات آب و هوایی جانوران جان سالم به در ببرند تغییرات آب و هوایی تغییرات آب و هوا گونه هایی خرس های آبی زنده ماندن زیستگاه ها نیاز دارند گونه ها تولید مثل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۰۷۷۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مسکو از جنگ ایران و اسرائیل چه بهرهای برد؟ روسیه تمام تخممرغهایش را در سبد ایران نمیگذارد
عارف دهقاندار در اعتماد نوشت: عملیات توفانالاقصی توسط حماس علیه اسراییل در ۷ اکتبر و آغاز نبرد غزه، معادلات منطقه و نظام بینالملل را وارد مرحله جدیدی کرد که پیامدهای بسیاری در سطح منطقه و فراتر از آن به جای گذاشت که شاید آوریل ۲۰۲۴ را بتوان نقطه عطف این پیامدها دانست.
ایران و اسراییل که سالها در منطقه به اصطلاح خاکستری با یکدیگر درگیر بودند و بهرغم همه دشمنیها و رقابتهای ژئوپلیتیکی و هویتی، از رویارویی مستقیم با یکدیگر اجتناب میکردند، وارد یک رویارویی نظامی مستقیم و رودررو شدند.
هر چند که باید تاکید کرد که این رویارویی نظامی، محدود، کنترل شده و درچارچوب قواعد بازی بود و در نهایت سطح نزاع از حالت رویارویی مستقیم به نبرد در منطقه خاکستری بازگشت.
همان طور که پیشبینی میشد، پس از اقدام اسراییل، سطح تنش میان طرفین کاهش پیدا کرد و ایالات متحده امریکا، نقش قابل توجهی در این کاهش تنش داشت. چرا که دولت دموکرات مستقر در امریکا به دلایل فراوان، علاقهای به گسترش سطح نزاع میان طرفین نداشته و تلاش کردند که از اهرمهای خود برای کنترل رفتار کابینه نتانیاهو پس عملیات «وعده صادق» استفاده کند.
اما نکتهای که باید به آن توجه داشت این است که ایالات متحده تنها قدرت خارجی متاثر از این تغییر معادلات در منطقه خاورمیانه نبوده و باید تاثیرپذیری و موقعیت دیگر قدرت بزرگ جهانی یعنی روسیه را در این تحولات و همچنین جایگاه آن در آینده منطقه را مورد توجه و ارزیابی قرار داد.
روسیه در طی یک دهه گذشته تلاش زیادی برای تقویت شبکهها و اعمال نفوذ خود در منطقه خاورمیانه انجام داده است و پس از ۷ اکتبر و تغییر معادلات در خاورمیانه و همچنین تمرکز بر جنگ اوکراین، جایگاه خود را در این منطقه متزلزل و در معرض خطر میبیند.
پس از افزایش تنش میان ایران و اسراییل، راهبرد روسیه در قبال این تنش اهمیت خاصی پیدا میکند، چرا که وقتی به گذشته برمیگردیم، مشاهده میکنیم که هیات حاکمه روسیه و ولادیمیر پوتین، رییسجمهور این کشور از یک سو در سوریه با ایران همکاریهای نزدیکی میکرد و از سوی دیگر این اجازه را به اسراییل میداد که مواضع ایران را در خاک سوریه هدف قرار بدهد و در زمان انجام این حملات، پدافندهای روسی مستقر در سوریه عمل نمیکرد.
همچنین نباید از نظر دور داشت که روابط تهران - مسکو پس از جنگ اوکراین، تغییرات مهمی را تجربه کرده است و سطح همکاریهای نظامی طرفین وارد مرحله جدیدی شده است و بهرغم خصومتهای دیرینه تاریخی و اختلافات ژئوپلیتیکی، فضای کنونی خاورمیانه هر دو دولت را تشویق میکند تا با همکاری نزدیکتر، معادلات منطقه را به ضرر امریکا رقم بزنند.
به طور کلی، مقامات مسکو مانند همتایان خود در پکن به دنبال ثبات بیشتر در منطقه خاورمیانه هستند و هرگونه آشفتگی در منطقه میتواند به منافع روسیه آسیب برساند که از جمله آنها رشد گروههای تکفیری و تروریستی در سطح منطقه است. روسها حساسیت ویژهای نیز نسبت به گروههای افراطی و تروریستی داشته که در سالهای اخیر در بخشهایی از روسیه و همچنین سایر بخشهای اتحاد جماهیر شوروی سابق، مانند تاجیکستان نفوذ کردهاند. همان طور که به یاد داریم، در ۲۲ مارس، گروه تروریستی داعش توسط تعدادی از عناصر تاجیکی خو به یک سالن کنسرت در مسکو حمله کردند و نزدیک به ۱۵۰ نفر را کشتند.
فراتر از مبارزه با تروریسم، روسیه به دنبال حمایت از دولتهای عربی دوست در منطقه، حفاظت از حضور نظامیان کشور در سوریه، جذب سرمایهگذاری خارجی از کشورهای ثروتمند عرب خلیجفارس و ایجاد روابط تجاری با منطقه است که از طریق آن بتواند تحریمهای غرب را که به واسطه جنگ اوکراین بر این کشور وضع شده را دور بزند و بتواند سیاستهای انرژی خود را با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس هماهنگ کند؛ لذا علاوه بر ایران، روسیه نگاه ویژهای به کشورهای عربی خلیجفارس نیز دارد و مواضع این کشور نسبت به جزایر سهگانه ایران را نیز باید در همین راستا تعریف کرد؛ لذا درست است که در شرایط فعلی، سطح روابط نظامی ایران و روسیه در حالت خوبی قرار دارد.
اما این به آن معنا نیست که این کشور قرار است تمام تخممرغهای خود را در سبد ایران بگذارد و علاوه بر ایران، به دنبال روابط اقتصادی و حتی نظامی با کشورهای عربی منطقه نیز هست.
اگر به بحث تنشهای ایران و اسراییل بازگردیم، باید گفت که روسیه مخالف هر گونه جنگ همهجانبه و تمام عیار، میان این دو طرف است. با این حال، تشدید تنش آن هم به صورت محدود و کنترل شده بین ایران و اسراییل به طور بالقوه و از چند جهت به نفع منافع روسیه است که به طور خلاصه دلایل آن بیان میشود.
نخست اینکه افزایش سطح ناامنی و گسترش دامنه پیامدهای جنگ در خاورمیانه، در حالی که نزدیک به ۷ ماه از آغاز جنگ غزه میگذرد، رویکرد و پیام روسیه به دولتها و جوامع عربی را تقویت میکند که ایالات متحده عامل اصلی بیثباتی و تنش در سطح منطقه است و امریکا رویکردی مسوولانه در قبال تحولات منطقه ندارد.
پوتین و دیگر مقامات روسی دهههاست که امریکا را به واسطه حمایتهای یک جانبهشان از اسراییل و ناتوانی در حل و فصل ریشهای اصلیترین بحران در این منطقه یعنی درگیری فلسطین و اسراییل سرزنش میکنند. این پیام و رویکرد از جانب روسیه برای مخاطبان عرب که به طور فزایندهای از ایالات متحده به خاطر تلفات انسانی فزاینده در غزه خشمگین هستند، خوشایند است.
دوم اینکه پیامدهای بیشتر جنگ غزه، و گسترش محدود دامنه تنشها در منطقه، توجه جهانی را از اوکراین به خاورمیانه منحرف کرده که روسیه از آن استقبال میکند.
سوم، وجود سطح محدودی از درگیری مستقیم میان تهران و تلآویو میتواند نفوذ روسیه را در منطقه از طرق دیگری تقویت کند.
دولت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی، ممکن است به هیات حاکمه روسیه و شخص پوتین به عنوان رهبری نگاه کند که به واسطه روابطی که با تهران دارد، بتواند تا حدی روی تصمیمات تهران تاثیر بگذارد؛ و در آخر اینکه هر چند در حال حاضر سطح نزاع ایران و اسراییل تا حدی کاهش پیدا کرده، اما به واسطه احتمال افزایش سطح تنش، ایران در آینده نیاز بیشتری به جنگندهها و سامانههای دفاعی روسیه پیدا خواهد کرد که از آن طریق برای خود ایجاد بازدارندگی کند.
هر چند که سطح تنش میان ایران و اسراییل در حال حاضر کنترل شده و ظاهرا به منطقه خاکستری بازگشته است، اما با توجه به ادامه جنگ خطر گسترش خصومتها به یک جنگ منطقهای را نباید نادیده گرفت. ادامه جنگ در غزه و دیگر درگیریهای حل نشده در خاورمیانه، احتمال حملات آتی اسراییل علیه ایران و بالعکس را باز میگذارد که نباید آن را از نظر دور داشت.
هر چند که باید اندکی دقیقتر راهبرد روسیه را در منطقه بررسی کرد، اما این کشور در این جنگ تعارض منافع جدی با اسراییل نیز دارد و این را در مواضع خود نشان داده است.
ایران نیز میتواند از این فرصت به نفع منافع خود در منطقه استفاده کند، اما نباید از نظر دور داشت که روسیه اگر چه تا حدی در تحولات منطقه در محور مقابل غرب قرار میگیرد، اما قرار نیست که تمام تخممرغهای خود را در سبد ایران بگذارد و آنها هم به دنبال منافع خود در این جنگ هستند.
نکته پایانی احتمال حضور ترامپ در جایگاه ریاستجمهوری امریکاست، که میتواند معادلات جنگ اوکراین و همچنین جنگ غزه را دچار تغییرات کند. باید صبر کرد و نتایج انتخابات امریکا را دید.